Santiago aan het Wad

Ziltepad, proefroute

In september en oktober 2023 vindt langs het religieus erfgoed aan de Waddenkust een proefroute van het Ziltepad plaats. 500 deelnemers hebben zich aangemeld om deze route - te voet op op de fiets - te ontdekken en hun ervaringen met de organisatoren te delen.
De route loopt langs Friese en Groningse kerken van Oostrum via Lauwersoog en Vierhuizen naar Hornhuizen of andersom en bestaat uit drie etappes van ongeveer 17 kilometer die je wandelend of op de fiets aflegt. Het Ziltepad neemt je mee langs ongerepte natuur, authentieke dorpen en eeuwenoude kerken. Wandelend en fietsend zie je hoe natuur en cultuurhistorie hier samenkomen.
Meer info: Ziltepad

Films ‘’Smeedijzer en Tijd’’ over uurwerken in kerktorens

Kom je in een kerk, dan blijven uurwerk en klokken in de toren verborgen. Slaap je in een kerk – een refugio – dan ontkom je er eigenlijk niet aan dat je het getik van het uurwerk hoort en de kerkklokken hoort slaan. Voor de een rustgevend, voor de ander is het even wennen. Maar de eeuwenoude uurwerken en de klokken krijg je niet te zien.
En dat is nu precies wat de Stichting Monumentenzorg Leeuwarderadeel wel wilde.
De Stichting heeft vier Rijksmonumenten in onderhoud en beheer. Het gaat om de torens - inclusief de torenuurwerken - van vier kerken. Die van Jelsum, Stiens, Feinsum en Hijum. De uurwerken zijn de afgelopen jaren zijn gerestaureerd. Ze dateren van begin 1600 en zijn door een vaardige ijzersmeden gemaakt. Daar waren ze wel een jaar mee bezig.
Cineast Anton Stoelwinder uit Gorredijk heeft voor elk van de vier kerken een korte film gemaakt over de uurwerken. Met een introductie over de geschiedenis van de ‘’tijd’’. De eerste zonnewijzers van 200 B.C en de eerste klokken.
De films zijn te zien op de website van de Stichting.

Fietsroute: Sporen van de Heilige Titus''

Deze fietsroute volgt de sporen van de Heilige Titus in Fryslân. Van zijn geboorteplaats Oegesklooster bij Bolsward langs kerken en kloosters door een groen meditatief landschap, langs de boorden van de verdwenen Middelzee, fiets je richting de Leeuwarden. Onderweg passeer je vele kerken, klokkenstoelen, voormalige kloosterlocaties en de boeddhistische stoepa bij Hantum, pas na Leeuwarden. In Leeuwarder kun je desgewenst in Stadsklooster Jabixhûs de nacht doorbrengen. De volgende dag fiets je langs de Dokkumer Ee, op pad naar hét bedevaartsoord van Friesland: de Bonifatiuskapel in Dokkum. Titus was kenner van de middeleeuwse Friese kloosterhistorie. De bouwstijl van de is daarop geïnspireerd. De kunstenaar Jac Maris (1900-1996) maakte in opdracht van Titus Brandsma de staties voor het kruiswegpark bij de. Ook kun je hier de Titus Brandsma Pelgrimskapel met reliekschrijn bezoeken.
Je fietst tenslotte naar het uiterste noordelijke puntje van Friesland - de pier van Holwerd - waar je de boot naar Ameland neemt om de bijzonder gerestaureerde Rooms Katholieke Clemenskerk van Nes te bezoeken, waar Titus een rol speelt in de glas-in-lood voorstellingen.
Je sluit deze trip in de sporen van Titus het beste af met een boottocht van Ameland naar buureiland Schiermonnikoog. Daar kun je logeren in het klooster van de monniken aan de rand van het dorp.
Onderweg kun je logeren in refugio’s, dat zijn eenvoudige slaapplekken in kerken, helemaal passend bij deze reis. Pelgrims kunnen voor €15,- terecht in de kerken van o.a. Nijland, Sibrandahûs, Jorwerd, Hiaure, Blessum, Boksum, Wânswerd en Foudgum. Alle informatie en spelregels vind je op deze website.

Klooster Bloemkamp, belevingspunt bij Hartwerd

Ruim 400 jaar nadat het doek viel voor klooster Bloemkamp staat er sinds juli 2023 een monument bij het Hartwerder Aldekleaster. Het monument - Belevingspunt Bloemkamp - geeft een visuele en ruimtelijke indruk van het vroegere kloostercomplex op de historische locatie en vertelt het verhaal over klooster Bloemkamp (1191-1580). Het indrukwekkende kloostercomplex Bloemkamp en stond bekend als het 'sierlijkste en voortreffelijkste klooster' van Friesland. Het stond vlakbij het dorp Hartwerd in het open en weidse landschap. Hartwerd ligt op 5 km van Bolsward.
Het monument is door Fryske Akademy-historicus Hans Mol onthuld en ingewijd door de laatste abt van het klooster: Thomas van Groningen. De rol van Thomas werd gespeeld door Titus Hettinga. De vorig jaar heilig verklaarde Titus Brandsma was zijn oudoom. Het monument is een initiatief van de ‘Stifting Monumint Aldekleaster’. Info: Belevingspunt Klooster Bloemkamp
Er lopen verschillende wandelroutes langs het monument. Bijvoorbeeld het Sint-Olduphuspad en het Klooster Claercamppad. De Titus Brandsma wandeling vanuit Bolsward loopt langs het belevingspunt en een mini-museum. Het mini-museum is ondergebracht in een tuinhuisje. Je bekijkt er aardewerk wat gevonden is in de grond bij de oude klooster locatie en een maquette waarop je kunt zien hoe groot het kloostercomplex was.

B&B in de kerk van Dedgum

In de kerk van het terpdorp Dedgum, vlak bij Parrega, is beneden in de toren een ''Bêd en Brochje'' gemaakt. In de toren is een uitzichtpunt gerealiseerd op 20 meter hoogte. De kerk ligt aan het Odulpuspad en is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De kerk is geen refugio, maar hanteert een B&B formule: voor 95,-. Euro per nacht voor 2 personen, krijg je er een er dus een ontbijt bij. Er zijn toilet- en douchevoorziening aanwezig.
Meer informatie is te vinden op de website van dorpsbelang Dedgum
Voor reserveringen kun je bellen met Tsjallie Gietema: 06-51076609/0515-579514

Klooster Claercamppad, nieuwe gids in 2022

Wandel- en fietsroutes door de Friese Waddendelta.
In deze delta ontmoeten water en land elkaar. Het kustgebied is door de golven en getijdenwerking in duizenden jaren gekneed uit zand, klei en veen. Op de kwelderruggen vestigden zich de eerste Friezen en legden zij de basis voor hun rijk dat zich uitstrekte van Noord-Frankrijk tot Denemarken.
Het Klooster Claerkamppad brengt deze bijzondere landstreek, natuur en geschiedenis tot leven.
De route loopt van Lauwersoog over Zoutkamp naar de pelgrimsstad Dokkum, over Sint-Jacobiparochie, Franeker, de Hanzestad Bolsward met een lus over Makkum en Harlingen naar het eindpunt Sint-Jacobiparochie. De eeuwenoude cultuurgeschiedenis van terpen, deltawerken, middeleeuwse kerken, kloosters en steden vertellen een bijzonder verhaal. De route kent dertien wandeletappes, drie fietsroutes, drie rondwandelingen, twee stadswandelingen, in Harlingen en Franeker. Uniek is dat een 19,7 kilometer lange wadlooptocht van Holwerd naar Ameland wordt beschreven.
De route voert langs 14 refugio's in kerken, eenvoudige slaapplekken waar pelgrims kunnen overnachten.
Route-ontwikkelaar Fokko Bosker heeft het pad ontwikkeld, het routeboek is te bestellen bij: Uitgeverij Noordboek.

Mariakerk Buitenpost 19e refugio

De Mariakerk in Buitenpost is 19e refugio in Fryslân. Peter de Poel is contactpersoon: 06- 5513 4248
De kerk ligt aan het Bonifatius Kloosterpad, het traject van Buitenpost naar Gerkesklooster.
Wat bijzonder is dat in de routegids van het Bonifatius Kloosterpad een cirkelvormige rondwandeling van drie dagen om Buitenpost heen beschreven is. Je zou dus meerdere nachten in deze refugio kunnen boeken.
Traject 1 van Buitenpost – Stroobos.
Traject 2 van Stroobos – Surhuisterveen.
Traject 3 van Surhuisterveen over Drogeham en Kootstertille naar Buitenpost.
De rondwandeling voort langs vroegere kloostergoederen.
De Mariakerk kan een prachtige uitvalsbasis – start en finish - worden voor deze rondwandeling.

Pelgrimeren voor de jeugd van start

In het kader van LF culturele hoofdstad 2018 heeft de Stichting Santiago aan het Wad het project ‘’Pelgrimeren voor de Jeugd’’ geïnitieerd in Fryslân.
Van 11 scholen liepen ruim 200 basisschoolleerlingen uit groep 8 een ‘Pelgrimstocht’ van 7,5 km. Met als start- en eindpunt de Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie. Meer dan 20 ervaren ‘’Santiagogangers’’ begeleiden groepjes van drie leerlingen.
Onderweg kregen ze een stempel in hun pelgrimspas en kwamen boeiende en ontroerende gesprekken op gang. Dikwijls kwamen leerlingen uit dezelfde groep soms dichter bij elkaar dan in alle afgelopen jaren uit diezelfde klas. Bij terugkeer kregen ze in het pelgrimsinformatiecentrum dat in de Groate Kerk is gevestigd hun laatste stempel. Ze schreven hun ervaringen op in ‘het grote boek’. Staken een kaars op die ze aan elkaar doorgaven vergezeld van een persoonlijke wens. Er werd een steentje met een eigen woord of tekst in een metalen schaal gelegd om net als op de echte Camino iets achter te laten, iets los te laten. En uiteraard kregen ze een op naam gestelde Compostela en besloten we met Buen Camino!
In 2019 werd het project georganiseerd onder de vlag van de Regio Friesland van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Er deden 150 leerlingen en dertig begeleiders mee. Helaas werd in 2020 en 2021 corona spelbreker.
Meer informatie of in de toekomst begeleider worden: Protected email address

Coördinatieteam Pelgrimeren voor de Jeugd in Fryslân
Roaske Doevendans, Anneke Meijer, Dorothé Voet

Refugio's in 19 Friese kerken. Overnachtingsmogelijkheden voor pelgrims

Gedeputeerde Michiel Schrier van de provincie Fryslân heeft de eerste paal met het refugio-icoon bij het kerkje van Swichum in de grond geslagen. Met deze handeling is het project ''Refugio in Friese kerken'' in 2918 van start gegaan. In 2023 doen 19 kerken mee. De kerk/refugio in Sint-Jacobiparochie is het startpunt van het Jabikspaad.
De meeste kerken zijn eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken (SAFT); Blessum, Boksum, Britsum, Buitenpost, Foudgum, Jorwert, Jubbega-Schurega, Oostrum, Peins, Rottevalle, Sint-Jacobiparochie, Swichum, Sybrandahûs, Terband, Wânswert en Surch/Zurich. Het kerkje in Hiaure, is een aparte stichting is en doet ook mee. Bijzonder is dat de kerkenraden van de PKN Nicolaaskerk in Nijland en de PKN Piterkerk in Lippenhuizen besloten hebben mee te doen. Bijzonder; want het zijn ''levende'' gemeenten.
Als je het Streekpad Noardlike Fryske Wâlden of het Friese Woudenpad loopt, dan kun je in de refugio van Rottevalle overnachten op vertoon van je routegids van Wandelnet. Rottevalle ligt aan beide routes.
Kerken, die meer informatie willen over het refugioproject en er over denken zich aan te melden, kunnen contact opnemen met Hans de Jong

Jacobsschelp in bordes Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie

De Groate Kerk in Sint Jacobiparochie is het beginpunt van het Jabikspaad. De Jacobsschelp is het symbool van de route. Om dit symbool een duidelijke betekenis te geven is een silhouet van de schelp ontworpen van 5x5 meter, aangelegd in het bordes voor De Groate Kerk. Deze Jakobsschelp is gemaakt van granietkeitjes die in de bestaande verharding zijn bestraat. Pelgrims die de lange tocht naar Santiago de Compostela hier aanvangen hebben hiermee een symbolisch beginpunt van hun tocht.
De kosten van deze schelp bedroegen € 13.500. Dit bedrag is bijeengebracht door veel mensen en tal van organisaties en bedrijven door één of meer keitjes te doneren die gebruikt zijn om de schelp te realiseren. Een keitje kostte € 9 waarvan twee euro ten goede komt aan ‘’Pelgrimeren voor de Jeugd’’, een landelijk project dat al veel scholieren enthousiast gemaakt heeft voor het pelgrimeren. Het initiatief voor de schelp is mede ontwikkeld door Stichting Kultureel Sintrum De Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie