Santiago aan het Wad

Klooster Bloemkamp monument in aanbouw

Het 'sierlijkste en voortreffelijkste klooster' van Friesland, zo werd het indrukwekkende middeleeuwse kloostercomplex Bloemkamp (1191-1580) geroemd. Het lang verdwenen klooster was ooit hier vlakbij Hartwerd te vinden in een open en weids landschap.
Wandel (bijvoorbeeld het St. Olduphuspad, Klooster Claercamppad of Oldeclooster Wandelroute) of fiets over de oude Middeleeuwse dijken naar het dorpje Hartwerd en je komt een mini museum - een informatiepunt in een tuinhuisje - tegen. Je bekijkt er aardewerk wat gevonden is in de grond bij de oude kloosterlocatie en een maquette waarop je kunt zien hoe groot het kloostercomplex was.
Het is een initiatief van de ‘Stifting Monumint Aldekleaster’. Ze heeft als doelstelling om in 2023 een monument te plaatsen en te onderhouden op het voormalige kloosterterrein van Bloemkamp, iets verderop. Voor de bouw van het monument worden momenteel kloostermoppen ingezameld.
Info: Belevingspunt Klooster Bloemkamp

B&B in de kerk van Dedgum

In de kerk van het terpdorp Dedgum, vlak bij Parrega, is beneden in de toren een ''Bêd en Brochje'' gemaakt. In de toren is een uitzichtpunt gerealiseerd op 20 meter hoogte. De kerk ligt aan het Odulpuspad en is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De kerk is geen refugio, maar hanteert een B&B formule: voor 95,-. Euro per nacht voor 2 personen, krijg je er een er dus een ontbijt bij. Er zijn toilet- en douchevoorziening aanwezig.
Meer informatie is te vinden op de website van dorpsbelang Dedgum
Voor reserveringen kun je bellen met Tsjallie Gietema: 06-51076609/0515-579514

Klooster Claercamppad, nieuwe gids in 2022

Wandel- en fietsroutes door de Friese Waddendelta.
In deze delta ontmoeten water en land elkaar. Het kustgebied is door de golven en getijdenwerking in duizenden jaren gekneed uit zand, klei en veen. Op de kwelderruggen vestigden zich de eerste Friezen en legden zij de basis voor hun rijk dat zich uitstrekte van Noord-Frankrijk tot Denemarken.
Het Klooster Claerkamppad brengt deze bijzondere landstreek, natuur en geschiedenis tot leven.
De route loopt van Lauwersoog over Zoutkamp naar de pelgrimsstad Dokkum, over Sint-Jacobiparochie, Franeker, de Hanzestad Bolsward met een lus over Makkum en Harlingen naar het eindpunt Sint-Jacobiparochie. De eeuwenoude cultuurgeschiedenis van terpen, deltawerken, middeleeuwse kerken, kloosters en steden vertellen een bijzonder verhaal. De route kent dertien wandeletappes, drie fietsroutes, drie rondwandelingen, twee stadswandelingen, in Harlingen en Franeker. Uniek is dat een 19,7 kilometer lange wadlooptocht van Holwerd naar Ameland wordt beschreven.
De route voert langs 14 refugio's in kerken, eenvoudige slaapplekken waar pelgrims kunnen overnachten.
Route-ontwikkelaar Fokko Bosker heeft het pad ontwikkeld, het routeboek is te bestellen bij: Uitgeverij Noordboek.

Mariakerk Buitenpost 19e refugio

De Mariakerk in Buitenpost is 19e refugio in Fryslân. Peter de Poel is contactpersoon: 06- 5513 4248
De kerk ligt aan het Bonifatius Kloosterpad, het traject van Buitenpost naar Gerkesklooster.
Wat bijzonder is dat in de routegids van het Bonifatius Kloosterpad een cirkelvormige rondwandeling van drie dagen om Buitenpost heen beschreven is. Je zou dus meerdere nachten in deze refugio kunnen boeken.
Traject 1 van Buitenpost – Stroobos.
Traject 2 van Stroobos – Surhuisterveen.
Traject 3 van Surhuisterveen over Drogeham en Kootstertille naar Buitenpost.
De rondwandeling voort langs vroegere kloostergoederen.
De Mariakerk kan een prachtige uitvalsbasis – start en finish - worden voor deze rondwandeling.

Pelgrimeren voor de jeugd van start

In het kader van LF culturele hoofdstad 2018 heeft de Stichting Santiago aan het Wad het project ‘’Pelgrimeren voor de Jeugd’’ geïnitieerd in Fryslân.
Van 11 scholen liepen ruim 200 basisschoolleerlingen uit groep 8 een ‘Pelgrimstocht’ van 7,5 km. Met als start- en eindpunt de Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie. Meer dan 20 ervaren ‘’Santiagogangers’’ begeleiden groepjes van drie leerlingen.
Onderweg kregen ze een stempel in hun pelgrimspas en kwamen boeiende en ontroerende gesprekken op gang. Dikwijls kwamen leerlingen uit dezelfde groep soms dichter bij elkaar dan in alle afgelopen jaren uit diezelfde klas. Bij terugkeer kregen ze in het pelgrimsinformatiecentrum dat in de Groate Kerk is gevestigd hun laatste stempel. Ze schreven hun ervaringen op in ‘het grote boek’. Staken een kaars op die ze aan elkaar doorgaven vergezeld van een persoonlijke wens. Er werd een steentje met een eigen woord of tekst in een metalen schaal gelegd om net als op de echte Camino iets achter te laten, iets los te laten. En uiteraard kregen ze een op naam gestelde Compostela en besloten we met Buen Camino!
In 2019 werd het project georganiseerd onder de vlag van de Regio Friesland van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Er deden 150 leerlingen en dertig begeleiders mee. Helaas werd in 2020 en 2021 corona spelbreker.
Meer informatie of in de toekomst begeleider worden: Protected email address

Coördinatieteam Pelgrimeren voor de Jeugd in Fryslân
Roaske Doevendans, Anneke Meijer, Dorothé Voet

Wandelaars met gids Wandelnet welkom in refugio van Rottevalle

Het kerkje in Rottevalle, even ten noorden van Drachten, is een bijzondere nieuwkomer onder de refugio's.
Je kunt hier ook overnachten op vertoon van je wandelgidsen van Wandelnet: het Streekpad Noardlike Fryske Wâldenpad en het Friese Woudenpad, een LAW pad. Het dorpskerkje van Rottevalle ligt op de kruising van deze twee routes.
De kerk wordt gerund door vrijwilligers en biedt een basic onderdak voor maximaal twee wandelaars: er is water en een toilet en er staan twee veldbedjes.
Wandelnet directeur Ankie van Dijk is blij met dit initiatief: "Pelgrimeren is eeuwenoud, maar ook 'hot' op het moment. Wandelen is voor veel mensen meer dan het ene been voor het andere zetten. Zingeving, even los van de dag, spirualiteit en geestelijk welbevinden zijn allemaal te koppelen aan een wandeling. Wandelnet kent het Pelgrimspad en is ook betrokken bij andere initiatieven op dit gebied zoals de Camino van het Genootschap van Sint Jakob".
Contactgegevens dorpskerkje Rottevalle: Lous Pezie: 06-51059099.
Zie ook de nieuwsrubriek van Wandelnet

Refugio's in 19 Friese kerken. Overnachtingsmogelijkheden voor pelgrims

Gedeputeerde Michiel Schrier van de provincie Fryslân heeft in 2018 de eerste paal met het refugio-icoon bij het kerkje van Swichum in de grond geslagen. Met deze handeling is het project ''Refugio in Friese kerken'' officieel van start gegaan. De 19 kerken ontvangen weer gasten per 1 april. De refugio in Sint-Jacobiparochie in 2021 van start gegaan. In dat jaar hebben 50 gasten in de kerk overnacht. Dat is geen verrassing, de kerk is immers het startpunt van het Jabikspaad.
De meeste kerken zijn eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken (SAFT); Blessum, Boksum, Britsum, Buitenpost, Foudgum, Jorwert, Jubbega-Schurega, Oostrum, Peins, Rottevalle, Sint-Jacobiparochie, Swichum, Sybrandahûs, Terband, Wânswert en Surch/Zurich. Het kerkje in Hiaure, is een aparte stichting is en doet ook mee. Bijzonder is dat de kerkenraden van de PKN Nicolaaskerk in Nijland en de PKN Piterkerk in Lippenhuizen besloten hebben mee te doen. Bijzonder; want het zijn ''levende'' gemeenten.
Als je het Streekpad Noardlike Fryske Wâlden of het Friese Woudenpad loopt, dan kun je in de refugio van Rottevalle overnachten op vertoon van je routegids van Wandelnet. Rottevalle ligt aan beide routes.
Kerken, die meer informatie willen over het refugioproject en er over denken zich aan te melden, kunnen contact opnemen met Hans de Jong

Jacobsschelp in bordes Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie

De Groate Kerk in Sint Jacobiparochie is het beginpunt van het Jabikspaad. De Jacobsschelp is het symbool van de route. Om dit symbool een duidelijke betekenis te geven is een silhouet van de schelp ontworpen van 5x5 meter, aangelegd in het bordes voor De Groate Kerk. Deze Jakobsschelp is gemaakt van granietkeitjes die in de bestaande verharding zijn bestraat. Pelgrims die de lange tocht naar Santiago de Compostela hier aanvangen hebben hiermee een symbolisch beginpunt van hun tocht.
De kosten van deze schelp bedroegen € 13.500. Dit bedrag is bijeengebracht door veel mensen en tal van organisaties en bedrijven door één of meer keitjes te doneren die gebruikt zijn om de schelp te realiseren. Een keitje kostte € 9 waarvan twee euro ten goede komt aan ‘’Pelgrimeren voor de Jeugd’’, een landelijk project dat al veel scholieren enthousiast gemaakt heeft voor het pelgrimeren. Het initiatief voor de schelp is mede ontwikkeld door Stichting Kultureel Sintrum De Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie

Verslag van de Camino der Lage Landen 2018

Zaterdag 3 februari 2018 is de Camino der Lage Landen voor wandelaars van start gegaan over drie routes vanuit het Limburgse Eijsden, Galder in Brabant en Sluis in Zeeland op weg naar Sint-Jacobiparochie. Dat in het jaar van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa is omgedoopt tot Santiago aan het Wad. Deze ‘Camino der Lage Landen’ richtte zich niet op het Spaanse Santiago de Compostela en Kaap Finisterre aan de Atlantische Oceaan als eindbestemming, maar op Sint-Jacobiparochie en Zwarte Haan aan de Friese Waddenkust: Santiago aan het Wad en Finisterre aan het Wad. Daarmee werden deze plaatsen, al 20 jaar startpunten het pelgrimspad het Jabikspaad, ook het eindpunt van de Europese pelgrimsroutes.
Met dit project is de aandacht voor de Nederlandse pelgrimsroutes - en die in het bijzonder in Fryslan - in 2018 extra onder de aandacht van een breed publiek gebracht. De camino heeft ruime aandacht van de pers gekregen.
Het Fries Dagblad heeft in de weekendbijlage drie pagina’s besteed aan de Camino der Lage Landen, pelgrimeren en de projecten van Santiago aan het Wad.
Fries Dagblad 3-2 pag. 1.pdf
Fries Dagblad 3-2 pag. 2.pdf
Fries Dagblad 3-2 pag. 3.pdf
Wandelestafette
Voor wandelaars waren 125 wandeletappes georganiseerd. Er waren 2700 inschrijvingen; in totaal is 47.000 kilometer afgelegd. De organisatie was in handen van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob (NGSJ).
Fietsestafette
Naast de wandelestafette was er een fietsestafette met 22 etappes langs vier routes. De start was vanaf 18 juli 2018 vanuit vier plaatsen: Eijsden, Sluis, Vessem en Aalten. 140 fietsers namen er aan deel en zij zijn tegelijk wandelaars in Sint-Jacobiparochie aangekomen.
Jacobsfestival 25 juli
De aankomst van de wandelaars en fietsers was 's middags bij de Groate Kerk te Sint-Jacobiparochie op 25 juli. De naamdag van Sint Jacobus. Die middag was - onder perfectie weersomstandigheden in een grote tent voor de kerk een Jacobsfestival met muziek, de première van de film over pelgrimeren en de Friese landschappen, een pelgrimsmaaltijd en, heel bijzonder, een vesper, een pelgrimsdienst georganiseerd door de Protestantse Gemeente. Dominee Douwe Visser en pastoor Marco Conijn gingen voor in de dienst. Hiermee werd een lange traditie een vervolg gegeven door de vespers, die pastoor Jan Romkes van der Wal - een van de grondleggers van het Jabikspaad - jarenlang organiseerde.
Er waren tussen de 400 en 450 pelgrims.

Film ''Pelgrimeren in Friesland'' 6100 keer bekeken op YouTube

In opdracht van de Santiago aan het Wad heeft de Friese cineast Anton Stoelwinder een film gemaakt over pelgrimeren en de grote verscheidenheid van het Friese landschap. Een jaar lang heeft Anton er aan gewerkt en hij is naar het Spaanse Santiago de Compostela en Finistere afgereisd. De beelden, die hij daar aan de Atlantische kust heeft gemaakt, gaan vloeiend over in de beelden aan de Waddenkust, vroegere ''Friese Zee''. Er was geen script, soms ter plaatse een ingeving wat het beste paste. Kortom; de weg ontstond gedurende het filmen. Een creatief proces met alleen beelden en enkele teksten, die iets toelichten, aanzetten tot bezinning, nadenken en verdieping. Voor sommigen misschien wel een eerste gedachte om zelf ook op pad te gaan. Niet alleen naar Spanje, maar ook op pad langs de vier Friese pelgrimswegen.
De film laat zich in een paar trefwoorden karakteriseren: impressie, poëtisch, beleving en bezinning, landschap. De muziek is belangrijk, maar vooral ook de momenten van stilte.
De film is buitengewoon positief ontvangen met voor cineast een persoonlijk compliment van een van de aanwezigen, die vaststelde dat het maken van de film voor Anton een pelgrimstocht op zich moet zijn geweest.
De film staat op] YouTube (''santiago aan het wad'' of: pelgrimeren in friesland'').