Logo Santiago aan het Wad

Podcast Camino NL

De podcast wordt gemaakt door Johanna Kroon. Het is een van de best beluisterde ''camino podcasts'' ter wereld met inmiddels 150 (april 2025) episodes
''Santiago aan het Wad, pelgrimeren in Friesland, deel 1'' In deze aflevering van 18 januari 2024 vertelt Hans de Jong over Santiago aan het Wad
In ''deel 2 van Santiago aan het Wad'' van 3 april 2024 maak je kennis met historicus en landschapskenner Lammert de Hoop en Fokko Bosker, journalist, maker van wandelgidsen.
Ruth ter Voort en Gerard van der Veer vertellen in de podcast van 3 oktober 2024 over ''Langs de ruige rand van Nederland: het Ziltepad''
De podcast van 10 december 2024 heeft als titel: ''Jetty van der Kamp is vrijwilliger bij een refugio op een Friese pelgrimsroute'' Jetty is verbonden aan het kerkje van Blessum.
De podcast van 12 december 2024 heeft als titel: ''Dina van der Veen is vrijwilliger bij een refugio op een Friese pelgrimsroute'' Dina ''runt'' de refugio van Boksum.
De podcast van 29 januari 2025 heeft als titel ''Kjelda Glimmerveen fietste het Jabikspaad door Friesland''. Kjelda studeerde theologie en werkt aan de universiteit van Groningen. Ze overnachtte onderweg in 5 refugio's.

MeAR Fryslân app

Met de MeAR Fryslân app laat vele historische verhalen en cultuur in Fryslân tot leven komen. Op je smartphone/tablet zie je dingen die er niet echt zijn. Met behulp van augmented reality (AR) vertellen de reisleiders van MeAR Fryslân alles over de historie van de plek waar je op dat moment bent. De app combineert het echte leven met het virtuele. Er vormt zich een digitale laag over de werkelijkheid. Zo zie en hoor je bijvoorbeeld in de te downloaden standswandeling van Sneek op het moment dat je bij de Waterpoort bent aangekomen een oude poortwachter op je smartphone verschijnen, die iets vertelt over zijn leven in vroegere tijden. Tijdens de wandeling werkt de app offline.
Zo zou je items over pelgrimeren, oude kloosterlocaties ''tot leven kunnen wekken''. Wie weet komt dat er nog eens van !

Ziltepad, langs de ruige rand van het Noorden

Het Ziltepad loopt langs de ruige rand van het Noorden, langs de Friese en Groningse kerken in het Waddenkustgebied. De route bestaat meerdere etappes van 15 - 25 kilometer die je wandelend of op de fiets aflegt. In 2025 wordt de verbindingen van Noord-Holland en de Duitse grens gemaakt. Het is ook mogelijk om delen ervan te verkennen of rondwandelingen te maken. De markante kerken zijn al van ver te zien. Gebouwd op terpen en wierden torenen ze boven het landschap uit. De kerken zijn ook in de wintertijd te bezoeken. De deur staat dan niet standaard dagelijks open, maar je kan altijd via het sleuteladres de sleutel halen en toch de kerk betreden. Informatie vind je naast de deur van de kerk.
In de kerken liggen drie gidsen voor je klaar: een inspiratie- en meditatiegids waardoor je ontspannen en geïnspireerd op pad gaat, de Ziltepad Menugids voor kennismaking met lokale producten en natuurlijk de Ziltepad routegids. Er is ook een stempelkaart. Onderweg zijn er diverse activiteiten waar je aan kunt deelnemen. Op de etappepagina's zie je wat er op de route te beleven valt. Overnachten kan in een van de knusse hotels en B&B’s, bij een dorpeling thuis, of als een echte pelgrim in de kerk, een refugio. Op de etappe van Holwerd - Dokkum - Eastrum liggen maar liefst drie refugio's: de kerken van Foudgum, Hiaure en Eastrum. Verder liggen de refugio's van Sint-Jacobiparochie, Peins en Zurich/Surch aan het pad. Zie: REFUGIO'S 1 APRIL 2025 IN FRIESE KERKEN ADRES- ROUTEGEGEVENS.pdf
De routegidsjes zijn ook te downloaden.
Informatie: Ziltepad

Routegids ''Rondjes om de Kerken in Noord-Fryslân

Tsjerkepaad bestond in 2024 20 jaar. Om dat te vieren is een routegids verschenen waarin journalist en routeontwikkelaar Fokko Bosker 26 wandel- en fietstochten beschrijft langs kerken in Noord-Fryslân. De gids is te bestellen bij Noordboek De Stichting Tsjerkepaad organiseerde ondermeer met de Stichting Jabikspaad Jabiksruntsjes en Klaesterruntsjes. Fokko Bosker heeft in zijn gids nu 26 van deze "runtsjes" prachtig beschreven. Daardoor zijn ze toegankelijk gemaakt voor een breder publiek. Negen kerken die aan de ''runtsjes'' liggen zijn refugio. Op vertoon van je routegids kun je hier overnachten. Alle informatie over de refugio's vind je op deze website. Tijdens Tsjerkepaad zijn gedurende de zomer ongeveer 250 Friese kerken vrij toegankelijk. Gastvrije vrijwilligers zijn beschikbaar om uitleg te geven.

Films ‘’Smeedijzer en Tijd’’ over uurwerken in kerktorens

Kom je in een kerk, dan blijven uurwerk en klokken in de toren verborgen. Slaap je in een kerk – een refugio – dan ontkom je er eigenlijk niet aan dat je het getik van het uurwerk hoort en de kerkklokken hoort slaan. Voor de een rustgevend, voor de ander is het even wennen. Maar de eeuwenoude uurwerken en de klokken krijg je niet te zien.
En dat is nu precies wat de Stichting Monumentenzorg Leeuwarderadeel wel wilde. De Stichting heeft vier Rijksmonumenten in onderhoud en beheer. Het gaat om de torens - inclusief de torenuurwerken - van vier kerken. Die van Jelsum, Stiens, Feinsum en Hijum. De uurwerken zijn de afgelopen jaren zijn gerestaureerd. Ze dateren van begin 1600 en zijn door een vaardige ijzersmeden gemaakt. Daar waren ze wel een jaar mee bezig. Cineast Anton Stoelwinder uit Gorredijk heeft voor elk van de vier kerken een korte film gemaakt over de uurwerken. Met een introductie over de geschiedenis van de ‘’tijd’’. De eerste zonnewijzers van 200 B.C en de eerste klokken. De films zijn te zien op de website van de Stichting.

Fietsroute: Sporen van de Heilige Titus''

Deze fietsroute volgt de sporen van de Heilige Titus in Fryslân. Van zijn geboorteplaats Oegesklooster bij Bolsward langs kerken en kloosters door een groen meditatief landschap, langs de boorden van de verdwenen Middelzee, fiets je richting de Leeuwarden. Onderweg passeer je vele kerken, klokkenstoelen, voormalige kloosterlocaties en de boeddhistische stoepa bij Hantum, pas na Leeuwarden. In Leeuwarder kun je desgewenst in Stadsklooster Jabixhûs de nacht doorbrengen. De volgende dag fiets je langs de Dokkumer Ee, op pad naar hét bedevaartsoord van Friesland: de Bonifatiuskapel in Dokkum. Titus was kenner van de middeleeuwse Friese kloosterhistorie. De bouwstijl van de is daarop geïnspireerd. De kunstenaar Jac Maris (1900-1996) maakte in opdracht van Titus Brandsma de staties voor het kruiswegpark bij de. Ook kun je hier de Titus Brandsma Pelgrimskapel met reliekschrijn bezoeken. Je fietst tenslotte naar het uiterste noordelijke puntje van Friesland - de pier van Holwerd - waar je de boot naar Ameland neemt om de bijzonder gerestaureerde Rooms Katholieke Clemenskerk van Nes te bezoeken, waar Titus een rol speelt in de glas-in-lood voorstellingen. Je sluit deze trip in de sporen van Titus het beste af met een boottocht van Ameland naar buureiland Schiermonnikoog. Daar kun je logeren in het klooster van de monniken aan de rand van het dorp. Onderweg kun je logeren in refugio’s, dat zijn eenvoudige slaapplekken in kerken, helemaal passend bij deze reis. Pelgrims kunnen voor €20,- terecht in de kerken van o.a. Nijland, Sibrandahûs, Jorwerd, Hiaure, Blessum, Boksum, Wânswerd en Foudgum. Alle informatie over de refugio's vind je op deze website.

Mariakerk Buitenpost 19e refugio, meerdere nachten boeken ?

De Mariakerk in Buitenpost is 19e refugio in Fryslân en ligt aan het Bonifatius Kloosterpad, het traject van Buitenpost naar Gerkesklooster. Wat bijzonder is dat in de routegids een cirkelvormige rondwandeling van drie dagen om Buitenpost heen beschreven is: traject 1 van Buitenpost – Stroobos, traject 2 van Stroobos – Surhuisterveen en traject 3 van Surhuisterveen over Drogeham en Kootstertille naar Buitenpost. De rondwandeling voort langs vroegere kloostergoederen. Je zou deze refugio meerdere nachten kunnen boeken. De Mariakerk is een prachtige uitvalsbasis – start en finish - voor deze rondwandeling.
Peter de Poel is contactpersoon van de refugio: 06- 5513 4248

Pelgrimeren voor de jeugd

In het kader van LF culturele hoofdstad 2018 heeft de Stichting Santiago aan het Wad het project ‘’Pelgrimeren voor de Jeugd’’ geïnitieerd in Fryslân.
Van 11 scholen liepen ruim 200 basisschoolleerlingen uit groep 8 een ‘Pelgrimstocht’ van 7,5 km. Met als start- en eindpunt de Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie. Meer dan 20 ervaren ‘’Santiagogangers’’ begeleiden groepjes van drie leerlingen.
Onderweg kregen ze een stempel in hun pelgrimspas en kwamen boeiende en ontroerende gesprekken op gang. Dikwijls kwamen leerlingen uit dezelfde groep soms dichter bij elkaar dan in alle afgelopen jaren uit diezelfde klas. Bij terugkeer kregen ze in het pelgrimsinformatiecentrum dat in de Groate Kerk is gevestigd hun laatste stempel. Ze schreven hun ervaringen op in ‘het grote boek’. Staken een kaars op die ze aan elkaar doorgaven vergezeld van een persoonlijke wens. Er werd een steentje met een eigen woord of tekst in een metalen schaal gelegd om net als op de echte Camino iets achter te laten, iets los te laten. En uiteraard kregen ze een op naam gestelde Compostela en besloten we met Buen Camino! Het project wordt elk jaar door vele vrijwilligers georganiseerd onder de vlag van de Regio Friesland van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob.