Logo Santiago aan het Wad

Nieuws

Jan Romkes van der Wal overleden

Zaterdagavond 6 december, op de gedenkdag van de heilige Nicolaas, is in de avond emeritus-pastoor Jan Romkes van der Wal overleden. Van 1996 tot 2012 diende hij als een ‘pelgrimerend herder’ van de Heilige Titus Brandsmaparochie in Bolsward en omstreken. Pelgrimage en de Friese taal waren opvallende kenmerken van zijn pastorale leven in Fryslân.
Santiago pelgrimage Naast zijn pastorale werk voor de katholieke kerk had pastoor Van der Wal veel belangstelling voor natuur, cultuurgeschiedenis en met name pelgrimage als levende geloofstraditie. Dat laatste gold vooral het Jacobspad: de in heel Europa - en tegenwoordig hele wereld - bekende middeleeuwse wandeltocht naar Santiago de Compostella, gewijd en genoemd naar Sint Jacob (Santiago = ‘Sant Yago’). Het inspireerde pastoor Van der Wal als grondlegger van het noordelijkste deel van de Santiago route: het zgn. ‘Jabikspaad’ in Fryslân.

Ziltepad

Een deel van het Ziltepad is nu beschreven en loopt langs de Friese en Groningse kerken van Hijum via Oostrum en Vierhuizen naar Uithuizermeeden of andersom. De route bestaat op dit moment uit negen etappes van 15 - 25 kilometer die je wandelend of op de fiets aflegt. Het is ook mogelijk om delen ervan te verkennen. Verdwalen is onmogelijk, want schrijver en gids Fokko Bosker wijst je de weg in een gedetailleerde wandel- en fietsgids.
Onderweg
De markante kerken zijn al van ver te zien. Gebouwd op terpen en wierden torenen ze boven het landschap uit. De kerken zijn ook in de wintertijd te bezoeken. De deur staat dan niet standaard dagelijks open, maar je kan altijd via het sleuteladres de sleutel halen en toch de kerk betreden. Informatie vind je naast de deur van de kerk.
In de kerken liggen drie gidsen voor je klaar: een inspiratie- en meditatiegids waardoor je ontspannen en geïnspireerd op pad gaat, de Ziltepad Menugids voor kennismaking met lokale producten en natuurlijk de Ziltepad routegids. Onderweg zijn er diverse activiteiten waar je aan kunt deelnemen. Op de etappepagina's zie je wat er op de route te beleven valt. Overnachten kan in een van de knusse hotels en B&B’s, bij een dorpeling thuis, of als een echte pelgrim in de kerk, een refugio. Op de etappe van Holwerd - Dokkum - Eastrum liggen maar liefst drie refugio's: de kerken van Foudgum, Hiaure en Eastrum. Zie: REFUGIO 1 APRIL 2024 IN FRIESE KERKEN ADRES- ROUTEGEGEVENS.pdf
De routegidsjes zijn ook te downloaden.
Informatie: Ziltepad

Routegids ''Rondjes om de Kerken in Noord-Fryslân

Tsjerkepaad bestaat 20 jaar. Om dat te vieren is vrijdag 31 mei 2024 een routegids verschenen waarin journalist en routeontwikkelaar Fokko Bosker 26 wandel- en fietstochten beschrijft langs kerken in Noord-Fryslân.
De gids is te bestellen bij Noordboek
De Stichting Tsjerkepaad organiseerde ondermeer met de Stichting Jabikspaad Jabiksruntsjes en Klaesterruntsjes. Fokko Bosker heeft in zijn gids nu 26 van deze "runtsjes" prachtig beschreven. Daardoor zijn ze toegankelijk gemaakt voor een breder publiek. Negen kerken die aan de ''runtsjes'' liggen zijn refugio. Op vertoon van je routegids kun je hier overnachten. Alle informatie over de refugio's vind je op deze website.
Tijdens Tsjerkepaad zijn gedurende de zomer ongeveer 250 Friese kerken vrij toegankelijk. Gastvrije vrijwilligers zijn beschikbaar om uitleg te geven.

Films ‘’Smeedijzer en Tijd’’ over uurwerken in kerktorens

Kom je in een kerk, dan blijven uurwerk en klokken in de toren verborgen. Slaap je in een kerk – een refugio – dan ontkom je er eigenlijk niet aan dat je het getik van het uurwerk hoort en de kerkklokken hoort slaan. Voor de een rustgevend, voor de ander is het even wennen. Maar de eeuwenoude uurwerken en de klokken krijg je niet te zien.
En dat is nu precies wat de Stichting Monumentenzorg Leeuwarderadeel wel wilde.
De Stichting heeft vier Rijksmonumenten in onderhoud en beheer. Het gaat om de torens - inclusief de torenuurwerken - van vier kerken. Die van Jelsum, Stiens, Feinsum en Hijum. De uurwerken zijn de afgelopen jaren zijn gerestaureerd. Ze dateren van begin 1600 en zijn door een vaardige ijzersmeden gemaakt. Daar waren ze wel een jaar mee bezig.
Cineast Anton Stoelwinder uit Gorredijk heeft voor elk van de vier kerken een korte film gemaakt over de uurwerken. Met een introductie over de geschiedenis van de ‘’tijd’’. De eerste zonnewijzers van 200 B.C en de eerste klokken.
De films zijn te zien op de website van de Stichting.

Fietsroute: Sporen van de Heilige Titus''

Deze fietsroute volgt de sporen van de Heilige Titus in Fryslân. Van zijn geboorteplaats Oegesklooster bij Bolsward langs kerken en kloosters door een groen meditatief landschap, langs de boorden van de verdwenen Middelzee, fiets je richting de Leeuwarden. Onderweg passeer je vele kerken, klokkenstoelen, voormalige kloosterlocaties en de boeddhistische stoepa bij Hantum, pas na Leeuwarden. In Leeuwarder kun je desgewenst in Stadsklooster Jabixhûs de nacht doorbrengen. De volgende dag fiets je langs de Dokkumer Ee, op pad naar hét bedevaartsoord van Friesland: de Bonifatiuskapel in Dokkum. Titus was kenner van de middeleeuwse Friese kloosterhistorie. De bouwstijl van de is daarop geïnspireerd. De kunstenaar Jac Maris (1900-1996) maakte in opdracht van Titus Brandsma de staties voor het kruiswegpark bij de. Ook kun je hier de Titus Brandsma Pelgrimskapel met reliekschrijn bezoeken.
Je fietst tenslotte naar het uiterste noordelijke puntje van Friesland - de pier van Holwerd - waar je de boot naar Ameland neemt om de bijzonder gerestaureerde Rooms Katholieke Clemenskerk van Nes te bezoeken, waar Titus een rol speelt in de glas-in-lood voorstellingen.
Je sluit deze trip in de sporen van Titus het beste af met een boottocht van Ameland naar buureiland Schiermonnikoog. Daar kun je logeren in het klooster van de monniken aan de rand van het dorp.
Onderweg kun je logeren in refugio’s, dat zijn eenvoudige slaapplekken in kerken, helemaal passend bij deze reis. Pelgrims kunnen voor €20,- terecht in de kerken van o.a. Nijland, Sibrandahûs, Jorwerd, Hiaure, Blessum, Boksum, Wânswerd en Foudgum. Alle informatie over de refugio's vind je op deze website.

Klooster Bloemkamp, belevingspunt bij Hartwerd

Ruim 400 jaar nadat het doek viel voor klooster Bloemkamp staat er sinds juli 2023 een monument bij het Hartwerder Aldekleaster. Het monument - Belevingspunt Bloemkamp - geeft een visuele en ruimtelijke indruk van het vroegere kloostercomplex op de historische locatie en vertelt het verhaal over klooster Bloemkamp (1191-1580). Het indrukwekkende kloostercomplex Bloemkamp en stond bekend als het 'sierlijkste en voortreffelijkste klooster' van Friesland. Het stond vlakbij het dorp Hartwerd in het open en weidse landschap. Hartwerd ligt op 5 km van Bolsward.
Het monument is door Fryske Akademy-historicus Hans Mol onthuld en ingewijd door de laatste abt van het klooster: Thomas van Groningen. De rol van Thomas werd gespeeld door Titus Hettinga. De vorig jaar heilig verklaarde Titus Brandsma was zijn oudoom. Het monument is een initiatief van de ‘Stifting Monumint Aldekleaster’. Info: Belevingspunt Klooster Bloemkamp
Er lopen verschillende wandelroutes langs het monument. Bijvoorbeeld het Sint-Olduphuspad en het Klooster Claercamppad. De Titus Brandsma wandeling vanuit Bolsward loopt langs het belevingspunt en een mini-museum. Het mini-museum is ondergebracht in een tuinhuisje. Je bekijkt er aardewerk wat gevonden is in de grond bij de oude klooster locatie en een maquette waarop je kunt zien hoe groot het kloostercomplex was.

Mariakerk Buitenpost 19e refugio

De Mariakerk in Buitenpost is 19e refugio in Fryslân. Peter de Poel is contactpersoon: 06- 5513 4248
De kerk ligt aan het Bonifatius Kloosterpad, het traject van Buitenpost naar Gerkesklooster.
Wat bijzonder is dat in de routegids van het Bonifatius Kloosterpad een cirkelvormige rondwandeling van drie dagen om Buitenpost heen beschreven is. Je zou dus meerdere nachten in deze refugio kunnen boeken.
Traject 1 van Buitenpost – Stroobos.
Traject 2 van Stroobos – Surhuisterveen.
Traject 3 van Surhuisterveen over Drogeham en Kootstertille naar Buitenpost.
De rondwandeling voort langs vroegere kloostergoederen.
De Mariakerk kan een prachtige uitvalsbasis – start en finish - worden voor deze rondwandeling.

Pelgrimeren voor de jeugd

In het kader van LF culturele hoofdstad 2018 heeft de Stichting Santiago aan het Wad het project ‘’Pelgrimeren voor de Jeugd’’ geïnitieerd in Fryslân.
Van 11 scholen liepen ruim 200 basisschoolleerlingen uit groep 8 een ‘Pelgrimstocht’ van 7,5 km. Met als start- en eindpunt de Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie. Meer dan 20 ervaren ‘’Santiagogangers’’ begeleiden groepjes van drie leerlingen.
Onderweg kregen ze een stempel in hun pelgrimspas en kwamen boeiende en ontroerende gesprekken op gang. Dikwijls kwamen leerlingen uit dezelfde groep soms dichter bij elkaar dan in alle afgelopen jaren uit diezelfde klas. Bij terugkeer kregen ze in het pelgrimsinformatiecentrum dat in de Groate Kerk is gevestigd hun laatste stempel. Ze schreven hun ervaringen op in ‘het grote boek’. Staken een kaars op die ze aan elkaar doorgaven vergezeld van een persoonlijke wens. Er werd een steentje met een eigen woord of tekst in een metalen schaal gelegd om net als op de echte Camino iets achter te laten, iets los te laten. En uiteraard kregen ze een op naam gestelde Compostela en besloten we met Buen Camino! Het project wordt elk jaar door vele vrijwilligers georganiseerd onder de vlag van de Regio Friesland van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob.